Yazar, binlerce aileye çocuk yetiştirmekte danışmanlık yapan biri. Üstelik kendisi de beş çocuk annesi; yani söylediklerine kulak vermekte fayda var... Medhus kitabın girişinde, “... Sonra bir gün, arkamı dönemeyeceğim bir haber okudum. Genç bir anne sudan bir sebeple öfkelenmiş ve iki yaşındaki oğlunu öldürüp, parça parça doğramış, tavada kızartmış ve köpeklerine yedirmişti. O anda ve orada, bana bunca şey vermiş olan ve çocuklarımın da yaşamlarını sürdürmek zorunda oldukları dünya için bu deliliğe son vermeye yardımcı olabilecek bir şeyler yapmam gerektiğini hissettim.” diyor.
Her ne kadar çocuklarımız için en iyisini yapmaya çalışırsak çalışalım, dışarıda bir yerlerde yazarın sözünü ettiği olayların yaşandığı bir dünya var, bu yüzden kitaptan dersler çıkararak, kolayca yönlendirilmeyen, kendi kararlarını verebilen, bunları aileleriyle paylaşan çocuklar yetiştirmek önem kazanıyor.
Yazar; vardığı sonucu şöyle açıklıyor –ki bence hayli önemli bir sonuç bu- “Günümüzde çocukların karşı karşıya kaldığı tehdit ve meydan okumalar bir kaynaktan çıkıyor- çocuklarımızı kendi kendilerini yönlendirecek şekilde değil dışarının yönlendirmesine tabii olacak şekilde yetiştiriyoruz. Başka bir deyişle, onlara hayatta başkalarının onay ve kabulünü kazanmak üzere tercih yapmalarını öğretiyoruz. Çocuklarımız böyle yapmakla, insanı diğer yaşayan tüm canlılardan üstün kılan tanrı vergisi bir yeteneklerini ardında bırakıyor-muhakeme gücü.”
Peki ne yapacağız? Medhus bize kendi kendini yönlendiren çocuğun beş temel özelliğini anlatıyor önce. Yüksek kendine saygı/ kendine güven, ehil olma, bağımsızlık, ahlaki değerleri sağlam karakter ve bir grup içinde değerli olmak... Ardından da yeni doğandan başlamak üzere kendi kendini değerlendirme ile dış etkilerin yönlendirmesi arasındaki karşıtlığı anlatıyor.
Önemli bir bölüm olan “Kendi Kendini Yönlendiren Çocuklar Yetiştirmek İçin Yedi Strateji”yi dikkatle okumak lazım. Bu stratejilerden ilki ve yazarın deyimiyle de “en temel olanı”, uygun aile ortamı yaratmak. Yazar; “Her şeyden önce, aile ortamı kendi kendini yönlendiren çocuk yetiştirmek için uygun değilse, diğer altı stratejiyi kan ter içinde kalana kadar uygulasak da bir mucize falan gerçekleşmez.” diyor. (sf: 29)
Stratejilerin ardından gelen bölüm ise her eve lazım cinsten. “Çocuk Yetiştirmede Karşılaşılan Özgül Zorluklar” adını taşıyan bölümde çocuklarla başa çıkma teknikleri, taktikleri var. Elisa Medhus, her evde yaşanabilecek, sorun niteliğindeki yüz tane madde belirlemiş. Bunların arasında; başkalarının malına zarara vermek, arkadaş kavgaları, pirsing, dövme ve diğer beden süsleri, sataşmak ve küfretmek gibi başlıklar var.
Yazar her madde için önce “Neden Yaparlar?” sorusunun yanıtını vermiş, ardından da yaptırım ve çözümlerden söz etmiş. Açıkçası, “neden şimdi böyle yaptı bu çocuk?” sorusuna yanıt bulabilmek harika... Yazarın seçtiği yüz sorun da hayli tatmin edici. Çocuğunuza, aklını olumsuz dış etkileri kesip atan bir bıçak gibi kullanmasını öğretmenize ışık tutan bu kitabı kaçırmayın.
Bazı çocukların neden hayvanlara eziyet ettiklerinin yanıtıyla bitirelim;
“Çocuklar bazen hayvanlarına karşı o kadar yoğun bir sevgi duyarlar ki istemeden onları fena halde mıncıklarlar da diyebiliriz. Bazıları da sadece, odanın içindeki kediciği tekmelediklerinde, dürttüklerinde ya da fırlattıklarında ne olacağını çok merak ederler. Çok nadir de olsa sadist dürtülere sahip olmalarına neden olan psikolojik hastalıkları olabilir.” (sf: 186) (KENDİ BAŞINA DÜŞÜNEN ÇOCUKLAR YETİŞTİRMEK, Elisa Medhus. Çeviren: Özlem Tüzel Akal. Optimist Kitap, 2005)
